Su Projesinde Gelinen Son Durum Nedir?
Türkiye'den KKTC'ye Su Temini projesi kapsamında tüm KKTC, su dağıtım bölgelerine ayrılmış olup, bu bölgelere arıtılmış içme suyu sağlanabilmesi amacıyla günde 200,000 metreküp kapasiteli bir arıtma tesisi, suyun depo edilip dağıtılacağı merkez depolar, 19 adet hat terfi merkezi ve toplamda 470 kilometre uzunluğunda ana dağıtım hatları ve depo bağlantı hatlarının yapımı sürmekte. Türkiye tarafında kara yapıları tamamıyla bitti, Anamur'da yer alan Alaköprü Barajı'nda su tutma işlemine başlandı. 80 km’lik deniz geçişi kısmı olan gömülü serili kesim hem KKTC hem de Türkiye kısmında tamamlanmış, askılı kesim çalışmaları süratle devam etmektedir. 80 km'lik deniz geçişinin 25 k’ lik kısmı tamamlanmış olup hava şartları el verdiği sürece titizlik ve süratle devam etmektedir.
Gelecek Olan Suyun Dağılımı Hangi Alanlarda Ve Hangi Bölgelerde Kullanılabilecek?
Bu proje ile Türkiye’den iletilecek suyun, içme suyu için tahsis edilen kısmının 5 ilçe ve bu ilçelerde bulunan en küçük yerleşim birimine dağıtılması suretiyle ülkemizde sağlıklı ve yeterli içme suyu sağlanacaktır.
Türkiye Alaköprü Barajı’ndan deniz isale hattı ile gelen su ilk etapta Güzelyalı’daki Dengeleme Deposuna aktarılacaktır. Daha sonra Güzelyalı terfi merkezi aracılığıyla ya Geçitköy Barajına aktarılacak ya da içme-kullanma suyu olarak kullanılacak suyun kirletilmemesi amacıyla Baraja aktarılmadan direkt olarak Çamlıbel arıtma tesisine pompalanacaktır. İçme suyu arıtma tesisinin 2 adet çıkışı bulunmaktadır. Birisi Girne Bölgesine, diğeri ise Lefkoşa-Güzelyurt bölgelerine olan çıkıştır. Gazimağusa ve Dipkarpaz Hattına ise Lefkoşa’ya giden hattın devamından su temin edilmesi planlanmaktadır.
Asrın Projesi Olarak Adlandırılan Deniz Altından Su Projesinin Siyasi Ve Jeopolitik Önemi Nedir?
Tüm dünyanın gözü bu projenin üzerindedir. Proje başladığından bu yana birçok ülke yetkilileri tarafından ziyaretler gerçekleştirilmiş ve proje konusunda bilgiler alınmıştır. Su, yaşamın kaynağıdır. Dünyamızda özellikle de bölgemizde küresel ısınma sonucu yaşanan kuraklık ve su sıkıntıları projenin önemini bir o kadar daha artırmaktadır. Proje bitip KKTC'ye ilk su aktığı zaman ülkemizde birçok şey değişecek, öncelikle ülkemizin çehresi değişecektir. Ancak, tüm bu çalışmalar sürdürülürken bizlerin de ileriki dönemde gerek suyun yönetimi gerekse kullanımı açısından hazırlıklarımızı yapmamız, gelecek olan suyu en etkili ve verimli şekilde kullanabilmek açısından ileriye dönük stratejilerimizi ortaya koymalıyız. Elimize geçecek bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmeli, diğer ülkelere karşı mukayeseli üstünlüğümüzü sağlamalıyız.
Hayat suyu, can suyu, yaşamın suyu adına ne dersek diyelim su yaşam için en önemli kaynaktır. Sadece yaşam değil, gelişim için de en birinci faktördür. Anavatanımızın sadece bize hayat değil gelecek olan su ile gelişimin ve değişimin de önünü açacağına inanıyorum. Önemli olan bize elimizdeki değerin önemini bilerek her konuda mukayeseli üstünlüğümüzü ortaya koyabilmektir. Suyun gelmesi aynı zamanda hala hazırda Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından sürdürülen ikili görüşmelerde de elinin güçlenmesini sağlayacaktır.
Suyun Gelişi İle Birlikte KKTC Tarımı ile İlgili Ne Gibi Çeşitlilikler Olacak? Bu Alanda Çalışmalar Başlatıldı mı? Nelerdir?
Projenin gerçekleşmesi ile halen yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarının kısıtlı olması sebebiyle su sıkıntısı çekilen KKTC’de, 50 yıllık içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanarak, bunun yanında Tarımsal sulama için de su ihtiyacının sona ermesi sağlanacaktır. Güzelyurt ve Mesarya bölgelerine sulama suyu temini için de ayrı proje çalışmaları yürütülmektedir. Güzelyurt ve mesarya ovası sulama projeleri Güzelyurt için yaklaşık 6500 hektar ve mesarya ovası için yaklaşık 7500 hektar alanı sulayacak şekilde planlanmaktadır. Gıda tarım ve enerji bakanlığı tarım master planı çerçevesinde bu bölgelerde ürün deseni konusunda çeşitli çalışmalar sürdürmektedir. Geliştirilmesi planlanan sektörlerden bir diğeri ise ormancılık sektörüdür. Ormancılık sektöründe gelir getirici ağaç dikimine gidilmesi planlanmaktadır. Hem ülkemiz yeşil bir görüntüye kavuşacak hem de bu sektörün gelir getirici bir sektöre dönüşmesi sağlanacaktır.
Suyun Gelişi İle Gelişmesini Beklediğiniz Sektörler Nelerdir?
Öncelikle tarım sektörünün canlanmasına ve gelişmesinde büyük bir etken olacağı tartışmasız bir gerçektir. Aslında su hayat kaynağı ve her sektör için gerekli bir ihtiyaç olduğundan hemen hemen her sektörü etkileyecektir. Tarımın gelişmesi ile birlikte gıdaya dayalı birtakım üretim tesisleri de ortaya çıkacaktır. Tarımın yanı sıra turizm ve eğitim sektörlerine de etkisi büyük olacaktır.
Hüseyin TURAN / Meclis Özel / Lefkoşa
